Instalacja odgromowa nie tylko zabezpieczy nasz dom jednorodzinny przed pożarem, wywołanym uderzeniem pioruna, ale także uchroni instalację elektryczną przed skutkami prądu piorunowego. Dbając o swoje bezpieczeństwo i dobytek, już na etapie budowy warto rozważyć projekt instalacji odgromowej, mimo iż nie zawsze jest on prawnie wymagany.

Kiedy instalacja odgromowa jest konieczna?

Prawo budowlane nakłada obowiązek wykonania instalacji odgromowej dla budynków powyżej 500 mkw powierzchni i wyższych niż 15 m. Bez względu na wielkość domu, instalacja odgromowa musi być wykonana, jeśli dom zbudowany jest z materiałów łatwopalnych, np. z drewna.

Dom jednorodzinny musi być również wyposażony w instalację odgromową, jeżeli wynika to z ze wskaźnika zagrożenia piorunowego, który wylicza się według zasad przedstawionych w normach. Wskaźnik ten zależy nie tylko od wymiarów budynku, ale również od rodzaju jego konstrukcji i lokalizacji. Przy obliczeniach bierze się bowiem pod uwagę zarówno materiały, z których wykonany jest np. dach, a także warunki strefy atmosferycznej: średni roczny czas burz w danej strefie, ukształtowanie terenu (górski, nizinny…) oraz sąsiedztwo innych zabudowań.

Obliczenie powinno zostać wykonane przez uprawnioną osobę, która odradzi, zaleci lub nakaże zainstalowanie zabezpieczeń od pioruna.

Elementy tradycyjnej instalacji odgromowej

Tradycyjna instalacja odgromowa zabezpiecza dom jednorodzinny przed skutkami uderzeń pioruna dzięki wykorzystaniu zwodów poziomych i pionowych, połączonych za pomocą przewodów odprowadzających z uziemieniem. Na tradycyjną instalację piorunochronną składają się więc:

• zwody – ułożone na dachu, kominach, antenach, wywietrznikach, połączyć nimi należy wszystkie elementy dachu wystające ponad jego powierzchnię.
• przewody odprowadzające – ułożone na ścianach bocznych budynków, po przekątnej w narożnikach budynku.
• uziomy sztuczne i naturalne – ułożonych w ziemi, umożliwiających rozproszenie energii wyładowania.

(Aby wyznaczyć odpowiednie miejsce zwodów instalacji, najpierw należy wyznaczyć tzw. strefy ochronne. Określa się je za pomocą reguły kąta osłonowego, toczącej się kuli, wymiarowania oczek siatki zwodów.)

Uziomy naturalne to np. :

• nieizolowane od ziemi podziemne metalowe części chronionych obiektów i urządzeń,
• żelbetowe fundamenty
• metalowe rurociągi
• uziomy sąsiednich budynków znajdujących się w odległości nie większej niż 10 m od chronionego obiektu.

Jeżeli nie ma możliwości wykorzystania uziomów naturalnych, stosuje się uziomy sztuczne: druty, taśmy, rury wykonane ze stali ocynkowanej czy z miedzi. Wyróżnia się:

• uziomy fundamentowe – taśma albo pręt stalowy zatopiony w betonowym fundamencie, inaczej układany w fundamentach niezbrojonych i inaczej w zbrojonych;
• uziomy otokowe – taśma ułożona poziomo wokół domu na głębokości min. 0,5 m;
• uziomy pionowy – taśma albo pręt stalowy zagłębiony w ziemi prostopadle do jej powierzchni
• uziomy poziomy – taśma albo pręt stalowy ułożone poziomo w ziemi.

Elementy aktywnej instalacji odgromowej

Aktywna instalacja odgromowa oparta jest na pionowej ochronie odgromowej i wykorzystuje tylko jeden przewód odprowadzający, który montowany jest na dachu w sposób najmniej widoczny, na estetycznych uchwytach.

Dzięki temu właściciel domu unika rozprowadzania siatki zwodów po całym dachu swojego domu, przy jednoczesnych zachowaniu skuteczności ochrony przed uderzeniami pioruna.

System aktywny ma większą skuteczność od instalacji tradycyjnej. Wszystkie obiekty objęte są bowiem „kopułą”, chronione są również anteny telewizyjne i akcesoria dekoracyjne dachu.

Instalacja systemu z piorunochronem aktywnym daje prądowi krótszą drogę przepływu pomiędzy głowicą i ziemią. Dzięki temu zarówno zagrożenie pożarowe, jak i indukowanie się niebezpiecznych napięć w przewodach elektrycznych, grożących porażeniem ludzi, są zminimalizowane.

Przewagą systemu aktywnego jest również to, że uziom szpilkowy, który pozwala na wykonanie trwałego uziemienia, nie wymaga rozkopywania terenu wokół domu, co jest konieczne w przypadku tradycyjnej instalacji odgromowej.

Do instalacji systemu z piorunochronem aktywnym wykorzystuje się również stal ocynkowaną, miedź i aluminium.

System ten jest szczególnie polecany w przypadku ochrony odgromowej domów jednorodzinnych o powierzchni dachu do 500 mkw.