Prawidłowo działająca instalacja elektryczna w domu jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na bezpieczeństwo. Planując instalację elektryczną w nowym domu lub modernizując istniejącą, należy więc zwrócić szczególną uwagę na projekt instalacji i prawidłowy montaż – projektowaniem i instalacją powinien się zająć tylko doświadczony elektryk z odpowiednimi uprawnieniami.

Co powinien zawierać projekt instalacji? Jak mądrze korzystać z instalacji, by działała prawidłowo i nie zagrażała mieszkańcom? Jakie powinny być domowe zabezpieczenia, gwarantujące bezawaryjną instalację?

Co powinien zawierać projekt instalacji elektrycznej?

Bezpieczna instalacja elektryczna w domu zaczyna się od prawidłowego, projektu, wykonanego przez uprawnioną osobę.

Taki projekt instalacji powinien uwzględniać:

• Wydzielenie odpowiedniej liczby obwodów trójfazowych
  Przeznaczone są one do zasilania urządzeń o dużym poborze energii, czyli np. kuchenki elektryczne. W projekcie warto również uwzględnić zwiększenie obciążenia w przyszłości (niezbędne w sytuacji wyposażenia domu o nowe urządzenia).
• Zaplanowanie właściwej liczby obwodów jednofazowych
  Obwody jednofazowe zasilają urządzenia domowe, takie jak pralki, zmywarki do naczyń i inne sprzęty AGD/RTV. Tutaj również warto zadbać o zwiększenie poboru mocy w przyszłości, przez dokupienie sprzętów, a co za tym idzie – zużywanie większej ilości energii elektrycznej. Późniejsze zmiany instalacji, przebudowa i rozbudowa wiążą się z niepotrzebnym remontem nowowybudowanego domu i dodatkowymi kosztami, których każdy budujący chciałby uniknąć.
• zaplanowanie odpowiedniej liczby gniazd wtykowych
  Niewielka liczba gniazd wtykowych może doprowadzić do przeciążenia instalacji, jeśli do jednego gniazda przyłączymy zbyt dużą liczbę urządzeń elektrycznych. W pokojach należy więc zamontować min. 3-5 gniazd wtykowych, a w kuchni 7-9. Pamiętajmy, że urządzenia takie jak pralka czy zmywarka nie mogą być podłączane za pomocą przedłużaczy.
• zaplanowanie wyłączników różnicowoprądowych w pomieszczeniach „mokrych” (kuchnie, łazienki)
  W obwodach gniazd wtykowych w kuchni czy w łazience, zainstalowane wyłączniki różnicowoprądowe spowodują natychmiastowe odłączenie tych obwodów w przypadku awarii czy w trakcie przypadkowego kontaktu człowieka z napięciem. Pamiętać należy również, że gniazdka elektryczne w łazience powinny być oddalone (zgodnie z przepisami) od wanny czy umywalki.

Bezpieczna instalacja w mieszkaniu

Prawidłowo zaprojektowana i wykonana instalacja elektryczna powinna zapewnić nam bezpieczeństwo użytkowania z niej. Jednak w trakcie eksploatacji i mieszkańcy powinni zwracać szczególną uwagę na prawidłowe używanie osprzętu i urządzeń elektrycznych.

Powinniśmy pamiętać, że instalacja elektryczna w domu powinna być zabezpieczona przed przeciążeniami i zwarciami. Należy więc zastosować bezpieczniki topikowe, wyłączniki instalacyjne, wyłączniki nadmiarowoprądowe i wspomniane wyłączniki różnicowoprądowe.

• bezpieczniki
  Nie należy „naprawiać” bezpieczników poprzez wymianę rdzenia bezpiecznika na zwykły drut bądź gwóźdź – grozi to porażeniem prądem, a nawet pożarem. Bezpieczników w ogóle nie powinno się naprawiać – należy kupić nowe urządzenie. Jeżeli bezpieczniki często wyłączają obwody w wyniku ich zwarcia lub przeciążenia, należy rozważyć sprawdzenie całej instalacji. Powtarzające się przeciążenia mogą doprowadzić do poważniejszych awarii i pożaru.
• wyłączniki
  Aby wyłączniki różnicowoprądowe skutecznie mogły nas chronić, musimy mieć prawidłowo wykonaną instalację elektryczną. Pamiętajmy jednak, by wyłączniki nadmiarowo- i różnicowoprądowe instalował elektryk posiadający odpowiednie uprawnienia. Samodzielne instalowanie zabezpieczeń może stać się przyczyną wypadku lub pożaru.
• zabezpieczenia gniazd wtykowych
  Zaślepki pozwolą uchronić nasze dzieci przed porażeniem prądem. Uniemożliwiają włożenie jakiegokolwiek przedmiotu w otwór gniazdka. Stosowany w łazience osprzęt musi być szczelny, w izolujących obudowach, gniazdka elektryczne muszą być więc również bryzgoszczelne, co zapewni specjalna samoczynnie zamykająca się klapka.

Bezpieczne użytkowanie urządzeń elektrycznych

Nasze bezpieczeństwo zależy również od tego, jak będziemy użytkować urządzenia podłączane do prądu. Nowoczesny sprzęt elektryczny wyposażony jest już w stosowne systemy przeciwporażeniowe i jest bezpieczny. By takim pozostał, pamiętajmy o kilku ważnych zasadach:

• przed kupieniem nowego urządzenia zasilanego prądem elektrycznym należy sprawdzić czy instalacja elektryczna jest przystosowana do jego podłączenia,
• większość sprzętu AGD wymaga zastosowania instalacji uziemiającej,
• nie można dotykać uszkodzonych kabli i wtyczek,
• nie można naprawiać uszkodzonych przewodów, należy je wymienić,
• nie należy dotykać mokrymi rękami urządzeń zasilanych prądem, kąpiąc się w wannie nie można jednocześnie używać suszarki, golarki, lokówki, itp.,
• nie można okręcać żelazka sznurem gdy jest jeszcze gorące – może to spowodować uszkodzenie izolacji przewodu zasilającego,
• nie można wyciągać wtyczki z gniazda ciągnąc za sznur,
• należy edukować dzieci przy obchodzeniu się z prądem – minimalizuje to ryzyko wypadku,
• wymianę żarówki należy przeprowadzić po odłączeniu dopływu prądu.

(Wychodząc z domu na dłużej, nie pozostawiaj włączonych urządzeń elektrycznych, nawet w trybie stand-by. Wyłącz je z gniazda. Nieprzewidziana awaria sieci elektroenergetycznej może spowodować uszkodzenie tych urządzeń lub ich zapalenie).